Οδός Ευβοίας. (Αλωνάκι. Από το 1959.)
Εύβοια: Το δεύτερο μεγαλύτερο ελληνικό νησί μετά την Κρήτη, με 50 ως 70 χμ. πλάτος και 180 χμ. μήκος και με τα ακρωτήρια Αρτεμίσιο στο Βορά και Καφηρέας στο νότο. Ο Ησίοδος την αποκαλούσε Αβαντίδα (από τους Άβαντες κατοίκους της), Χαλκωδοντίδα (από το βασιλιά των Αβάντων Χαλκώδοντα) Ελλοπία, και Μάκρη (λόγω του μάκρους – μήκους της) ή από την τροφό της Ήρας Μακρίς που μεγάλωσε στην Εύβοια. Εύβοια αποκλήθηκε, λόγω της μεγάλης και καλής παραγωγής βοοειδών (ευ+βους=Εύβοια), που είχε από τα πανάρχαια χρόνια όπως εμφαίνεται σε όψεις νομισμάτων, αλλά και εξ αιτίας της νύμφης Εύβοια κόρη του Ασωπού. Αργότερα επί κατοχής Ενετών αποκαλούνταν Νεγρεπόντε, Εγριπόζ – Γριπονήσι επί τουρκοκρατίας
Από τους πρώτους κατοίκους του νησιού ήταν το προϊστορικό φύλο οι Άβαντες, όπως γράφει ο Όμηρος συμμετείχαν από τις πόλεις Χαλκίδα Ερέτρια, Κάρυστο Ιστιαία και βρέθηκαν στο πλευρό των Αχαιών στο Τρωικό πόλεμο. Έπονται οι Ίωνες, με τα παιδιά τους Κόθο και Αίολο όπως βλέπουμε στην οδό Παίδων. Σε διάφορες ιστορικές περιόδους στα βόρεια του νησιού εγκαταστάθηκαν οι Πελασγοί, οι Δρύοπες και οι Ελλοπιείς, που σταδιακά πορεύτηκαν και σε άλλα τμήματα της Μάκριδος νήσου, στην κεντρική Εύβοια έμειναν οι Κουρήτες πολεμικός λαός, που πολεμούσε με χάλκινα όπλα ντόπιας και ιδίας κατασκευής. Ενώ τελευταίος μεγάλος βασιλιάς του ευβοϊκού χώρου υπήρξε ο Αμφιδάμας τον -7ο αιώνα, ο οποίος σκοτώθηκε στον Λιλάντιο Πόλεμο. Σημαντικό γένος της Εύβοιας αναδείχθηκαν και οι Ιπποβότες της Χαλκίδας του Ληλαντίου πεδίου.
Περισσότερες πληροφορίες στις οδούς Αβάντων, Κουρητών, Ιπποβοτών, Όχης
Ο υπερπληθυσμός της Εύβοιας και η ανάγκη ανεύρεσης εργασίας και σαν ναυσιπλόος λαός, ανάγκασε μέρος του πληθυσμού της λόγω έλλειψης απασχόλησης να αποικήσει κατά τον -7ο αιώνα τη Ν. Ιταλία και τη Σικελία, όπου μεταξύ των άλλων διέδωσαν το Ευβοϊκό Αλφάβητο -που εξελίχθηκε σε Λατινικό- η εξαρχή του Δυτικού Πολιτισμού. Στη συνέχεια έφθασαν στην Κύπρο, την Παλαιστίνη, και στη Συρία, ενώ σε προγενέστερη περίοδο είχαν αποικήσει τη Χαλκιδική, η οποία και έλαβε το όνομά της. Κυριότερες ευβοϊκές μητροπόλεις υπήρξαν: η Χαλκίδα, η Ερέτρια και η Κύμη.
Αργότερα, η Χαλκίδα με την Ερέτρια ενεπλάκησαν σε μακροχρόνιο εμφύλιο Ληλάντιο Πόλεμο με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην παρακμή.
Τον -4ο αιώνα δημιουργήθηκε το Κοινό των Ευβοέων με ηγέτη το Χαλκιδέο πολιτικό Καλλία. Αυτός ο συνασπισμός των ευβοϊκών πόλεων έκοψε κοινό νόμισμα.
Ο Χαλκιδέος αθλητής και μουσικός Ευβοέας έπαιξε στο συμπόσιο των γάμων του Μ. Αλεξάνδρου, εκπροσωπώντας τη νήσο Εύβοια.
Ο Αριστοτέλης, τέκνο της Εύβοιας απ’ τη μεριά της μητέρας του, βρέθηκε στα Λουτρά Αιδηψού και στη Χαλκίδα, όπου μελέτησε το φαινόμενο της παλίρροιας του Ευρίπου και δεν τα κατάφερε και όπως λέει ο θρύλος έπεσε στην θάλασσα λέγοντας πως τον νίκησε το φαινόμενο. Εδώ, παρέμεινε κατά το τελευταίο έτος της ζωής του, όπου και αποβίωσε εξ αιτίας κάποιας παθήσεως του στομάχου του το – 322.
Εκτός των προαναφερθέντων ελληνικών φύλων στο χώρο της Εύβοιας προσπάθησαν να καταλάβουν ή εγκαταστάθηκαν: οι Πέρσες, οι Μακεδόνες, οι Ρωμαίοι -146, οι Φράγκοι 1205, οι Ενετοί, οι Τούρκοι (1470 – 1833), όπου το 1680 έχτισαν το φρούριο του Καράμπακα, για να ελέγχουν τα στενά του Ευρίπου – το πρωτόκολλο φιρμάνι της συνθήκης που υπέγραψαν οι Μεγάλες Δυνάμεις τον Δεκέμβριο του 1828 που παραχωρείται και η Εύβοια στο Ελληνικό – κράτος, οι Γερμανοϊταλοί (1941-44). Και άλλα ονόματα ακούστηκαν για την Εύβοια όπως, Ελλοπία, Νεγρεπόντε από Ενετούς. Μας άφησαν ως παρακαταθήκη το Κάστρο τους.
Ο νομός Εύβοιας περιλαμβάνει το νησί της Σκύρου και τους Πεταλιούς, ενώ με την απέναντι βοιωτική ακτή συνδέεται δια μέσου της παλαιάς και της νέας υψηλής γέφυρας. Όταν άνοιγε η παλαιά συρόμενη γέφυρα η Εύβοια ήταν νησί. Αυτό όμως δεν γίνεται αντιληπτό πώς βρίσκεσαι σε νησί καθ’ ότι δεν έχει κάτι ένα έθιμο ξεχωριστό που να θυμίζει νησί, έχει επηρεασθεί από αττικοβοιωτικά ήθη. Εδώ θα ανοίξω μια παρένθεση για να δικαιολογήσω πως και γιατί να έχει αλλιώτικα έθιμα, παρ’ ότι διαχωρίστηκαν. Αυτό έγινε κατά την τεταρτογενή περίοδο όταν δεν υπήρχε βόρειος και νότιος Ευβοϊκός και τα νερά της παγετώδους περιόδου – που έλιωναν οι πάγοι της – γέμισαν τα 150 μέτρα βάθος του ευβοϊκού και χώρισαν Εύβοια και την Αττικοβοιωτία. Σήμερα με την ψηλή γέφυρα έπαψε νάναι νήσος, διότι έχει συνεχή οδική ροή – πρόσβαση. Η Εύβοια φώτισε την Ελλάδα με ηλεκτρικό ρεύμα το 1953 μέσω του ατμοηλεκτρικού εργοστασίου της Δ.Ε.Η. από το Αλιβέρι.
Λόγω του ιδιόμορφου του εδάφους του νησιού τόσο το βόρειο όσο και το νότιο άκρο Ιστιαία – Κάρυστος αντίστοιχα, φαίνονται αποκομμένα με το κέντρο και βολεύονται ατμοπλοϊκώς με τα πορθμεία Αρκίτσας, και Ραφήνας αντίστοιχα. Στον νομό Εύβοιας παραχωρήθηκε βοιωτικό τμήμα, από τα Λουκίσια μέχρι το Δήλεσι για διοικητικούς λόγους.
Σημαντικοί ήρωες του ’21 είναι και τα παιδιά της Εύβοιας: Νικόλας Κριεζώτης, Άγγελος Γοβιός, Νεόφυτος Αδάμ, Ανδρέας Μιαούλης. Σε επόμενες ιστορικές φάσεις αναδείχθηκαν οι ηρωικές μορφές των Βελισαρίου και Φριζή, Λ. Καραγιάννη ,και των πνευματικών δημιουργών Νικολάου Σκαλκώτα και Γιάννη Σκαρίμπα. O μεγάλος Κυμαίος γιατρός Γεώργιος Παπανικολάου. To 1830 με την αποχώρηση των Τούρκων, θα έπρεπε να γίνει η ένωση επίσημα με την χαροκαμένη πατρίδα. Αλλά υπήρχαν τουρκικές γαιοκτησίες και δεν μπορούσε να γίνει η ένωση. Και τότε με την παρότρυνση του Καποδίστρια οι διαθέτοντες παράδες προχώρησαν στην αγορά των τούρκικων τσιφλικιών, όπως ο Βουδούρης, ο Αβέρωφ, και ο Μπέϊκερ. Τους Χαλκιδείς τους επονομάζουν ως οι .. με τα τρελά νερά, λόγου του παλιρροϊκού φαινομένου, όπως καταφαίνεται στο στενό της οδού του Ευρίπου αμέσως μετά, να πηγαίνουν πέρα κείθε, σαν σε ρωτάει κάποιος από είσαι και συ του απαντάς από την Χαλκίδα και συμπληρώνει Α.. απ’ τα τρελά νερά; Μέχρι και ο μεγάλος Αριστοτέλης έπαψε να δημιουργεί, όταν εγκαταστάθηκε στην Χαλκίδα επηρεασμένος από το αέναο φαινόμενο της παλίρροιας, η οποία απομυζεί την όποια θετική ανθρώπινη ενέργεια…
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες το 1922 οι περισσότεροι θαλασσινοί έφεραν καινούργιες προκομμένες συνήθειες τόσο στην αλιεία όσο και στα συνηθισμένα – καθιερωμένα των Χαλκιδέων με τα κοσμοπολίτικα ευρωπαϊκά των προσφύγων έθιμα.
Με στενοχώρησε πολύ όταν διάβαζα σ’ ένα άρθρο του Ευβοιώτη δημοσιογράφου Δ. Δεμερτζή που έγραφε πως στην Ριτσώνα που υπάρχει ένα μνημείο – κοιμητήριο με τους 110 αναπήρους χωρίς πόδια και χέρια, -αριστερούς- από πόλεμο του 1940 που εκτελέσθηκαν το ’44 από τους ναζιστές γερμανούς. ‘’Και από αυτόν τον χώρο τα οστά τους θα προσκομιζόταν στο νεκροταφείο του Αη Γιάννη στην Χαλκίδα, και αντί γιαυτό ο τότε ο αποκτηνωμένος Δήμος Χαλκιδέων – όπως τον χαρακτηρίζει – θρυμματίζει λέει τα οστά, και τα κόκκαλα τους χάνονται δεν θέλω να πιστεύω πως πετάχτηκαν στα σκουπίδια.’’ καταλήγει ο κ Δεμερτζής. Επίσης γράφει στην εφημερίδα του πως η σημερινή Χαλκίδα οικοδομήθηκε πάνω στην αρχαία πόλη – κράτος. Έτσι η αρχαιότερη πόλη της αρχαίας Ελλάδας είναι η σχεδόν μοναδική πόλη που δεν έχει ανασκαφεί.
Η Χαλκίδα με όλα τα άσχημα της, και με όλα τα όμορφα της παραμένει μια ξεχωριστή μοναδική πόλη.
Όταν το 1971 έφτασα στην όμορφη Χαλκίδα διαπίστωσα το εξής, όπως όταν σουρούπωνε, όταν συννέφιαζε όταν ψιλόβρεχε, όταν φύσαγε βοριάς, οι καμινάδες του εργοστασίου Τσιμέντα Χαλκίδος, δούλευαν χωρίς τα φίλτρα, και φούσκωναν με τσιμεντόσκονη τα πνευμόνια των ανύποπτων Χαλκιδέων.