Οδός Ξάνθης. (Από το 1978)
Ξάνθη: Και Ξάνθεια πόλη της Θράκης και πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, που σχετίζεται με την αρχαία Ξανθειά πόλη του Κικόκων των οποίων ο αρχηγός –κατά το Στράβωνα– ονομαζόταν Ξάνθειος .
Κατά τη βυζαντινή περίοδο η ευρύτερη περιοχή της Ξάνθης ήταν μια παράμερη χώρα –χωριό- που όμως τροφοδοτούσε τα βυζαντινά στρατεύματα με σκληροτράχηλους πολεμιστές, πέρασε στους Ρωμαίους-βυζαντινούς και στους Τούρκους λίγο πριν την άλωση της Πόλης. Η λευτεριά της ήρθε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων του 1912-13, ύστερα από τον ρημαγμό της Βουλγαρικής κατοχής του 1912, ο ελληνικός στρατός να την απελευθερώνει το επόμενο έτος. Μάλιστα, με τη Συνθήκη των Σεβρών στα 1920 δόθηκε στην Ελλάδα όλη η θρακική χερσόνησος ως τα όρια της Κωνσταντινούπολης. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή των Χριστιανών (Ρωμιών) της Τουρκίας με τους Μουσουλμάνους της Θράκης και της Κρήτης, είναι η μόνη αλλόθρησκη πόλη με χριστιανούς και μουσουλμάνους, αλλά με την συνθήκη της Λοζάνης στα 1923, τα όρια έφθασαν στον Έβρο ποταμό, και παρέμειναν στην Ξάνθη και γενικότερα στο θρακικό έδαφος οι Μουσουλμάνοι κάτοικοί της, -συμπληρώνοντας μέρος του μουσουλμανικού τόξου, των Βαλκανίων- σε αντιστοιχία με το ποσοστό των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Η μονόπλευρη παραβίαση των άρθρων της συνθήκης της Λωζάννης από τους Τούρκους, καθώς ποικιλότροπα εκμεταλλεύονται το ζήτημα των Μουσουλμάνων, των Τσιγγάνων και των γηγενών Πομάκων της Ξάνθης και της Θράκης γενικότερα δημιουργούν δημογραφικά προβλήματα ‘’τουρκικής’’ μειονότητας. Οι Πομάκοι είναι θρακικό φύλλο που εξισλαμίστηκε τον 17ο αιώνα και που ζει στα όρια της βουλγαρικής οροσειράς.
Η πόλη της Ξάνθης με ιδιαίτερο πολυπολιτισμικό χρώμα ιδιαίτερα η παλαιά πόλη του 1840 διατηρεί τις πολυτελείς παραδοσιακές αρχοντικές οικοδομές με τον γραφικό μεσαιωνικό χαρακτήρα που προέρχεται από τη μακραίωνη ιστορική της πορεία, διατηρεί τις συνήθειές της, αλλά και την φρικτή νεόκτιστη και άναρχη πόλη, και με το περίφημο Ξανθιώτικο Καρναβάλι. Τον 19ο αιώνα τα καπνά της ήταν ξακουστά παγκόσμια, και η μεγάλη της ευημερία επίσης. Η σιγαρετοβιομηχανία σήμερα καταρρέει, αλλά παραμένουν εκεί οι πανέμορφες μεσαιωνικού τύπου καπναποθήκες για να θυμίζουν τα μεγαλεία του σιγαρέτου [τσιγάρου]. Ο ποταμός Νέστος, όπου παραδίπλα της διαβαίνει, η σιδηροδρομική γραμμή του ΟΣΕ -διέρχεται στο Αισθησιακό ποικιλόμορφο Δάσος,- του πάλαι ποτέ Όριαν Εξπρές. Ο Νέστος με την μαιανδρική διαδρομή που διαρρέει τον νομό βοηθάει στις όποιες καλλιέργειες κατά το πλείστον την ηλιανθοκαλιέργεια, σχηματίζοντας επίσης ένα από τα ,μεγαλύτερα και με πολυάριθμα είδη πουλιών δέλτα, συντηρεί την Βιστωνίδα λίμνη με τα 42 στρέμματα να τρέφει με τα ψάρια της όλο τον πτητικό πληθυσμό της.
Δημόκριτος φιλόσοφος, Πρωταγόρας σοφιστής, πνευματικοί άνδρες απ ΄ τα Άβδηρα της Θ. Στο αρχοντικό -σε βαυαρικό ρυθμό- του Κουγιουμτζόγλου λειτουργεί λαογραφικό μουσείο με παραδοσιακό υλικό ,τσεβρέρες, κασέλλες, προικοσέντουκα, γιορτάνια κ. ά.