Οδός Ομήρου. (Κάνηθος. Από το 1959.)
Όμηρος: Αρχαίος Έλληνας ποιητής, ο μέγιστος των επικών. Ούτε πότε έζησε ούτε που γεννήθηκε ούτε πότε και που πέθανε. Θεωρείται πως έζησε τον -9ο ή τον -8ο αιώνα, ενώ τον τόπο της καταγωγής του διεκδικούν επτά πόλεις, μεταξύ των οποίων η Σμύρνη κοντά στον ποταμό Μέλησα, εξ’ ου και το όνομα Μελησαγένης, και η Χίος, αλλά υπερισχύει η Σμύρνη από τα συμφραζόμενα στο έργο του. Το πότε έζησε ταχτοποιείται επίσης από τα γραφόμενά του. Μάλιστα, ο πατέρας της ιστοριογραφίας Ηρόδοτος σημειώνει πως ο Όμηρος ήταν τυφλός, καταπώς δηλώνει και η λέξη όμαρ και σημαίνει τυφλός, και πως περιφερόταν από τόπο σε τόπο οδηγούμενος από κάποιον συνάνθρωπό του, και πώς γράφηκαν 15.700 στίχοι της Ιλιάδας και 12.100 της Οδύσσειας, κάθ’ υπαγόρευση του; Μάλιστα, μνημονεύεται η παρουσία του και στη Χαλκίδα όπου αναφέρεται στον Τρωικό πόλεμο των Αβάντων, συγκεκριμένα απ’ την Αυλίδα όπου ξεκίνησαν οι Αχαιοί. Συναγωνίστηκε με άλλους ραψωδούς σε ποιητικούς αγώνες στη πόλη του Ευρίπου, στον θάνατο του Αμφιδάμαντος τον -8ο αιώνα, μα ηττήθηκε από τον Ησίοδο. Στα Ομηρικά έπη απηχούν παλαιότερα γεγονότα προσποιημένα με φανταστικά κατορθώματα, αφού για αιώνες ήταν ένας και μόνος μυθολόγος. Με την μετάφραση της Οδύσσειας ασχολήθηκε και ο Καζαντζάκης στο μεγαλείο του ανθρώπου στο στερνό ταξίδι του Οδυσσέα με 33.333 μόνο σύλλαβους στίχους και δίκαια ονομάσθηκε το μεγαλύτερο έπος της λευκής φυλής.
Ο μέγιστος των φιλοσόφων Αριστοτέλης στο νεαρό μαθητή του Αλέξανδρο είχε χαρίσει μια έκδοση της Οδύσσειας και της Ιλιάδας, για να διδάσκεται και να εμπνέεται από αυτήν, και την φύλαγε σαν θησαυρό κάτω από το προσκέφαλό του ο Αλέξανδρος.
Από τα αποδιδόμενα στον Όμηρο έπη, η μεν Ιλιάδα ιστορεί τα γεγονότα στο Ίλιον (Τροία) και στο μίσος από τα μεγαθήρια του τρωικού πολέμου του Αχιλλέα κατά του Αγαμέμνονα, καθώς και στην αναγκαία συμφιλίωσή τους. Η μοίρα, η εξουσία, η θέληση των ολυμπίων θεών κυριαρχούν στο πρώτο μέρος του έπους του. Ενώ η Οδύσσεια αφηγείται τις πολύχρονες περιπλανήσεις του πολυμήχανου βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα στις θάλασσες της Μεσογείου, και τη νοσταλγική επάνοδό του – νόστο- στην πατρίδα, όπου ενεπλάκη στον αγώνα κατά των μνηστήρων της γυναίκας του Πηνελόπης. Μια περιπέτεια στην οικογενειακή συμβατική ζωή, σε μια κόσμο αντίληψη της ανθρώπινης ύπαρξης, ήταν ο επίλογος της Οδύσσειας, Απλός και αφελής χαρακτηρίζεται, αλλά γνώστης της ανθρώπινης ψυχής και της φύσης του ανθρώπινου κόσμου. Δεν παύει όμως να θαυμάζεται, να θεωρείται ο μεγαλύτερος διαμορφωτής της επιστημονικής μυθικής μας ιστορίας. Τα ομηρικά έπη θεωρούνται από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία στον κόσμο, και οι αρχαίοι έλληνες στήριζαν την εκπαίδευση των παιδιών τους στα ομηρικά έπη. Και κείνο που θαυμάζει κανείς είναι πως κατόρθωσαν και διατηρήθηκαν ανέπαφα τόσους αιώνες που δεν υπήρχε γραφή όχι μόνο για ομηρικά έπη, αλλά και για την ελληνική μυθολογία στους ιστορικούς χρόνους;
Αρχικά, αυτά τα δύο αριστουργήματα της ιωνικής σκέψης, ήταν αντιφάσεις προφορικής ποίησης, ήταν άγραφες σκέψεις, που άδονταν από τους ραψωδούς, και έτσι κυλούσαν από γενιά σε γενιά τέρποντας και σφυρηλατώντας την ψυχή των Ελλήνων. Όμως, κατά το 2ο ήμισυ του 6ου αιώνα της αρχαιότητας με εντολή του τύραννου των Αθηνών Πεισίστρατου συγκεντρώθηκαν τα διατηρούμενα ως τότε προφορικά ομηρικά κελεύσματα, καταγράφηκαν και έτσι διασώθηκαν ως τις μέρες μας, διαμορφώνοντας εν πολλοίς τη σκέψη και τη φαντασία των Πανελλήνων και κατ’ επέκταση όλου του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Σε αυτό βοήθησε καθοριστικά και η εκτύπωσή τους το 1488 στη Φλωρεντία από τον ιστορικό Δημήτριο Χαλκοκονδύλη, αλλά και οι απανωτές μεταφράσεις τους σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες της νεότερης εποχής.
Τις τελευταίες δεκαετίες ορισμένοι ερευνητές αποφαίνονται πως δημιουργός της Ιλιάδας και της Οδύσσειας δεν ήταν ο Όμηρος, αλλά πολλά διαφορετικά πρόσωπα, και πως αυτά τα μεγαλόπνοα έπη διαμορφώθηκαν σταδιακά, καθώς υπέστησαν μια διαιώνια μακρά αφηγηματική επεξεργασία, και την τελική καταγραφή και επεξεργασία τους από τους Αθηναίους επί Πεισιστράτου. Υπάρχει μια παρομοίωση που φαίνεται πως ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων ξαπλωμένος και σκεπασμένος με φύλλα δένδρων, και παραδίπλα μισοσβησμένη φωτιά, φαίνεται να θέλουν να κρατούν την σπίθα της ζωής ζωντανή ως μύθο του Ομήρου. Οι περισσότεροι όμως θεωρούν τον Όμηρο ως αυθεντικό δημιουργό των δυο επών, που με πολλή τέχνη επιδεξιότητα και αξεπέραστη αληθοφάνεια τελειότητας, έκανε τους επιγόνους του σε όλον τον κόσμο να θαυμάζουν τις γραφές του. Αν και τυφλός όπως λέγεται είδε μ’ ορθάνοιχτα μάτια τον τότε δοκιμαζόμενο κόσμο της ιστορικής περιόδου στον πόλεμο της Τροίας, που με τις σκέψεις του καθιέρωσε στις οδύσσειές του τα έπη του, με τα επιλεγμένα αποφθέγματά – παρομοιώσεις του όπως, Αίεν αριστεύειν, Είς οιωνός άριστος, αμύνεστε περί πάτρις, παρά θύν αλός.
Οι Τούρκοι τον οικειοποίησαν και τον βάπτισαν Ομέρ.
Υποσημείωση: Στην Κάνηθο [Καράμπαμπα] είδα περπατώντας τυχαία μια πινακίδα ξηλωμένη – πεταμένη στην άκρη του δρόμου, που έγραφε οδός ΟΜΉΡΟΥ… κακόμοιρε Όμηρε.