Οδός Σαλαμίνος. ( Λιανή Άμμος, Από το 1976)
Σαλαμίνα: Κούλουρη στην αρχαιότητα και Αμπελάκια σήμερα. Το μεγαλύτερο νησί στο Σαρωνικό κόλπο, το οποίο έλαβε τ’ όνομά του απ’ τη Σαλαμίνα, την κόρη του θεού Ασωπού και την μετέπειτα σύζυγος του Ποσειδώνα. Πατρίδα του βασιλιά Τελαμώνα.
Νησί εύφορο και σε κομβικό σημείο του Σαρωνικού κόλπου, γι’ αυτό και κατακτήθηκε από τους Μεγαρείς, τους Αθηναίους, τους Μακεδόνες, αλλά και από αλλογενείς κατακτητές του ελλαδικού χώρου.
Η φήμη της νήσου απέκτησε παγκόσμια διάσταση, καθώς σ’ αυτόν τον τόπο – στα νερά της- το -480 διεξήχθη η ιστορική ναυμαχία της Σαλαμίνας με αντιπάλους τις ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων του Περικλή, και των Περσών του Ξέρξη.
Ο στρατός του Ξέρξη, αφού κατάφερε και πέρασε νικητής από τις Θερμοπύλες του Λεωνίδα, και ο στόλος από το Αρτεμίσιο της Βόρειας Εύβοιας, όπου τον καθυστέρησε ο ελληνικός στόλος. Στη συνέχεια, οι Έλληνες με ηγέτες τους Ευρυβιάδη και Αριστείδη, και το Θεμιστοκλή επικεφαλής, διαθέτοντας 378 τριήρεις, με συμμετοχή και Χαλκιδιωτών και Ερετριέικων πλοίων, ενώ οι Πέρσες με 1207 πλοία, συγκρούστηκαν στο θαλάσσιο στενό μεταξύ Σαλαμίνας και Αττικής, οπότε κατάφεραν οι δικοί μας να επικρατήσει σύγχυση και πανικός στις τάξεις του περσικού στόλου με αποτέλεσμα να τραπούν σε άτακτη φυγή. Την τεράστια περσική στρατιά, ο βασιλιάς της, ο Ξέρξης, – που επέβλεπε τα γεγονότα από το γειτονικό όρος Αιγάλεω,- παρακολουθούσε ανήμπορος να βοηθήσει την τρομερή σύγκρουση, όπου 200 πλοία του υπέστησαν ολοκληρωτική καταστροφή και τα πληρώματά τους έπλεαν ξέπνοα στη θαλάσσια περιοχή της Σαλαμίνας. Ο Ξέρξης με τα συντρίμμια της στρατιάς του επέστρεφε πλέον ταπεινωμένος στο βασίλειό του, μετά την ήττα του και στις Πλαταιές.
Η σημασία αυτής της Νίκης ήταν μεγάλη και σημαντική, καθώς απάλλαξε πλέον την Ελλάδα από τις βλέψεις των Περσών. Παρ’ ότι οι δυνάμεις του Ξέρξη υπερτερούσαν αλλά δεν είχαν την συνειδητή συνείδηση των Ελλήνων με τα πεφωτισμένα πολιτιστικά και δημοκρατικά ιδεώδη, αυτά τα οχυρά που κράτησαν αλώβητη την Ευρώπη, και τον Δυτικό κόσμο. Οι Σαλαμινομάχοι νικητές έστειλαν δώρα στο Μαντείο των Δελφών, ενώ η περιώνυμη νίκη εξυμνήθηκε απ’ τον Αισχύλο στην τραγωδία του ‘’Πέρσες’’
Με την Ναυμαχία της Σαλαμίνας έκλεισε ο κύκλος της αντιπαράθεσης με τους αιώνιους εχθρούς των ελλήνων Μια σειρά από μάχες – Πλαταιές, Θερμοπύλες, Μαραθώνας- και οι ναυμαχίες Αρτεμισίου, Σαλαμίνας το – 480 κατάφεραν να απαλλαγούν τόσο οι έλληνες όσο και οι ευρωπαίοι από την μάστιγα του Ξέρξη, και να επιζήσει η αθηναϊκή και παράλληλα η παγκόσμια Δημοκρατία, και να θεμελιωθούν οι παγκόσμιες αξίες. Οι μάχες αυτές και οι ναυμαχίες χάραξαν τα σχέδια της παγκόσμιας στρατιωτικές πολεμικές μέχρι σήμερα επιμετρήσεις. Σκεφθήκατε ποτέ, αν κέρδιζε με αυτήν την εκστρατεία ο Ξέρξης τι απογινόταν ο κόσμος της Ευρώπης; Πάντως εμείς σαν Έλληνες που τότε δεν ανήκαμε ούτε στην Δύση ούτε στην Ανατολή κάναμε το καθήκον μας μπροστά στην στέρηση της ελευθερίας,.
Τον 14ο αιώνα πολλοί Αρβανίτες βρέθηκαν στο νησί και βοήθησαν στην Ορλοφική επανάσταση του 1770 με τα πλεούμενά τους.
Η Σαλαμίνα, που είναι έδρα του ομώνυμου δήμου του νομού Αττικής, πατρίδα του μεγάλου τραγωδού – ποιητή Ευριπίδη [-5ος αιώνας,] εκεί βρίσκεται και ο τάφος του οπλαρχηγού της Ελληνικής επανάστασης Γεωργίου Καραϊσκάκη, στο νησί έζησε για αρκετά χρόνια και ο αρχαιολάτρης πεζογράφος Αγγ. Σικελιανός[1884 – 1951] όπως και ο φίλος του Ν. Καζαντζάκης.
Σαλαμίς, ονομάζεται και ο οικισμός –βασίλειο της Κύπρου,- που ιδρύθηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους από εποίκους της Σαλαμίνας, [συγκεκριμένα όταν επέστρεψε ο Τεύκρος από την Τροία -χωρίς τον φονευθέντα βασιλιά Αίαντα- τον έδιωξε ο νέος βασιλιάς Τελαμώνας όπου πήγε στην Κύπρο και ίδρυσε την πόλη που της έδωσε τ’ όνομα της γενέτειράς του την Σαλαμίνα]. Υπέστη τεράστιες καταστροφές από σεισμό, και ανοικοδομήθηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Β’ και μετονομάστηκε σε Κωνστάντια το 342.