Σκαρίμπα

/ Τετάρτη, 19 Ιουνίου 2019

Οδός Σκαρίμπα. [ Λιμεναρχείο ]
Σκαρίμπας Γιάννης: Γεννήθηκε στην Παρνασσίδα το 1893 και πέθανε στη Χαλκίδα το 1984. Υπήρξε ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστοριογράφος, εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Νεοελληνικά Σημειώματα, μια ξεχωριστή φυσιογνωμία, που έγραφε με το δικό του τρόπο, και αυτοχαρακτηριζόταν αντιδιανοούμενος, και στη συνείδηση του κόσμου έμεινε ως ο θρυλικός Μπάρμπα-Γιάννης.
Τελειώνοντας στην Πελοπόννησο, Ακράτα Διακοφτού, τις εγκύκλιες σπουδές του, στρατεύθηκε, και βρέθηκε ως κληρωτός στη Χαλκίδα, συμμετείχε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο του 1914. Τραυματίστηκε το 1916 σε μια μάχη της περιοχής του ποταμού Στρυμόνα. Μετά την απόλυσή του από τον ελληνικό στρατό εγκαταστάθηκε και ρίζωσε στη Χαλκίδα επειδή του άρεσε, και προσελήφθη στο Τελωνείο της Ερέτριας.
Αρχές δεκαετίας του ’20 ξεκινά να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα, δίδοντας διέξοδο στην πλήξη της μοναξιάς του, όπως εξηγεί. Το 1929 στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό του περιοδικού Νεοελληνικά Γράμματα βραβεύεται για το διήγημά του ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης και μάλιστα μετά από εισήγηση του Φώτη Κόντογλου.
Στα 1930 τυπώνονται σε βιβλίο διηγήματά του υπό το γενικό τίτλο ‘’Καημοί στο Γριπονήσι’’ 1932,το 1933 εκδίδει το μυθιστόρημα ‘’Θείο τραγί’’ και δυο χρόνια μετά το ’Μαριάμπα.’’ Άλλα του έργα: Το ‘’Σόλο του Φίγκαρο’’ Το ΄΄βατερλώ των δύο γελοίων΄΄ ‘’Η μαθητευόμενη των τακουνιών΄΄ ‘’Τα πουλιά με το λάστιχο σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, Ακολούθησαν τα: Το ’21 και η αλήθεια, Το ’21 και η αριστοκρατία του, Ο πάτερ Συνέσιος, Ο Ήχος του Κώδωνος, Αντικαραγκιόζης ο Μέγας, Ουλαλούμ, Βοϊδάγγελοι, οι Εαυτούληδες, Φυγή προς τα εμπρός, για το οποίο έλαβε το Α’ κρατικό βραβείο διηγήματος, κ. ά. Προικισμένος με μια σπάνια και πολυδιάστατη ενόραση, με αστείρευτη, αχαλίνωτη, υπερτροφική, φαντασία, έγραφε, έγραφε μ’ ένα σαρκαστικό αντιπολεμικό λόγο με τις εμπειρίες από τους Βαλκανικούς Αγώνες.
Με βάση, ότι η μνήμη καταγράφει τα πάντα είτε μας αρέσουν είτε όχι, κατέγραψε όχι ιστορικά, αλλά τον τρόπο για να φθάσουμε στα πραγματικά γεγονότα όπως φαίνεται στο τρίτομο έργο, το ‘’Είκοσι ένα και η Αλήθεια’’ χαρακτηρίζοντας κατεστημένο, τους σπασομεσίτες και τους σφουγγοκωλάριους γλύφτες τους Παπαρηγόπουλο, Μαρκεζίνη, που έγραψαν την νεοελληνική ιστορία παρωδία, μάλιστα τους παρομοίαζε, με το ότι δίνουμε στα παιδιά τα πιρούνια όχι για να βγάλουν τα μάτια τους, αλλά για να μάθουνε να τρώνε σωστά. Είναι μια προσωπική του θέση για δυο επαναστάσεις, εκείνης των φτωχών σύμφωνα με την διακήρυξη της Χάρτας του Ρήγα, και αυτής των κοτζαμπάσηδων πλουσίων που εκτελούσαν εξουσία και παρακρατώντας φόρους που εισέπρατταν για τον σουλτάνο, επίσης των δουλοπάροικων επισκόπων με την κραταιά βασιλεία της εκκλησίας μαζί δε και οι φαναριώτες, ήταν η δεύτερη επανάσταση η λεγόμενη χριστιανοτουρκική. Επηρεασμένος από την εισήγηση του φίλου του Φώτη Κόντογλου και με τις φιγούρες του έπαιζε Καραγκιόζη διότι πίστευε πως ήταν ο αγνός Έλληνας που εξέφραζε τα πάθη και τα όνειρα του λαού, σε λαϊκό θέατρο και με θέματα από τις ρίζες μας, του Ορφισμού, των Ελευσίνιων και Διονυσιακών μυστηρίων και της ιστορίας του βυζαντινισμού, είχε εισιτήριο για τα παιδιά ενάμισι αυγό, και απαγόρευε στις έγκυες γυναίκες για μη ξεγεννήσουν πρόωρα απ τα γέλια.
Ο Σκαρίμπας χαρακτηρίστηκε ως ένα μεγάλο παιδί, το οποίο από πολλούς λατρεύτηκε με πάθος, ενώ από άλλους υπέρμετρα μισήθηκε και αμφισβητήθηκε μετ’ εμπάθειας. Πολλά τα προτερήματα του και μειονεκτήματα του όπως; κοντούλης κι άσχημος, αντιφατικός εκρηκτικός, ανατρεπτικός πολυδιάστατος, σαρκαστικός, είρωνας, και μυθοπλάστης για τους Καρυωτάκη – Σικελιανό. Προσχώρησε στο ΕΑΜ; Ήταν οπαδός της Τεκτονικής Στοάς; τα ερωτηματικά, όλα είναι πιθανά έλεγε, μέχρι της αποδείξεως του αντιθέτου, ήταν η φωνή του καθένα μας, δεν χάριζε κάστανα, τα έβαζε με τους πολιτικούς και τους θεωρούσε εθνικούς μειοδότες, προσκυνημένους, περιμάζεψε τους ακοινώνητους τους και τους αγαθούς στα διηγήματά του.
Η ποιητική γραφή του Σκαρίμπα πέρασε στη λαϊκή ψυχή κυρίως μέσα από το Σπασμένο Καράβι του, που μελοποίησε ο Γιάννης Σπανός, και που μοναδικά ερμήνευσε ο Κώστας Κάραλης, όπως και άλλα ποιήματα μελοποιήθηκαν από τον Λεοντή.
Το 1975 ο Γιάννης Σκαρίμπας τιμήθηκε από το δήμο Χαλκιδέων με το χρυσό μετάλλιο της πόλης του Ευρίπου.
‘’Αυτή την Χαλκίδα την πανέμορφη τη χώρα την παινεμένη που την περιζώνει ερωτικά η θάλασσα, που την γυροβολάνε οι γλάροι.’’
Από τη ζωή έφυγε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και ενταφιάσθηκε έξω από το κάστρο του Καράμπαμπα, ύστερα από απαίτησή του να ταφεί εκτός νεκροταφείου, σε απόσταση κοντινή προς το σπίτι όπου διέμενε κατά τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, και το οποίο πλέον έχει κατεδαφιστεί. Στα 2007 ο γλύπτης Αντώνης Καραχάλιος με έξοδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εύβοιας φιλοτέχνησε την προτομή του μπάρμπα-Γιάννη και την έστησε απέναντι από την είσοδο του ξενοδοχείου Παλίρροια της Χαλκίδας.
Στις μέρες μας το έργο του συνεχίζει να επανεκδίδεται, να μεταφράζεται και συνεχώς να γίνεται αντικείμενο φιλολογικής έρευνας, και μεταπτυχιακών ή διδακτορικών προσεγγίσεων, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κάπου διάβασα να γράφει: Είναι όμορφη η αμαρτία και συ με θέλησες αγνό, το κακό τ’ αγαπώ, και μ’ αρέσει η ζαβολιά, είμαι άθεος και αγαπώ τις αμαρτίες μου.
ΥΣ. Υποβάλλω ένσταση προς κάθε υπεύθυνο [τον Σύλλογο φίλων του Σκαρίμπα, τον Δήμαρχο Χαλκιδέων] αλλά κι εκείνος θα παραπονιόταν αν είχε λόγο σήμερα θα δυστροπούσε όπως. Κρίμα για το ρεφραίν που μιλάει για θάλασσα.
‘’Σπασμένο καράβι να’ μαι/ πέρα βαθειά να ‘μαι/ δίχως κατάρτια/με δίχως πανιά, να κοιμάμαι.’’
Ο φιλολογικός σύλλογος Οι Φίλοι του Σκαρίμπα με τον παμψηφεί επανεκλεγόμενο πετυχημένο, και θα τον πρότεινα για επίτιμο πρόεδρο του συλλόγου, τον εκπαιδευτικό Κώστα Μπαϊρακτάρη. Τα Σκαρίμπεια γιορτάζονται και στην γενέτειρα του στην Αγία Ευθυμία Παρνασίδος κάθε Αύγουστο.

graphics design by citrine.gr
Powered by ΚτΠ
web development by ΕΓΚΡΙΤΟΣ GROUP