Οδός Σολωμού. (Από το 1976)
Σολωμός Διονύσιος (1798 Ζάκυνθος – 1857 Κέρκυρα): Ο εθνικός μας ποιητής, ο ποιητής της Επανάστασης, ο Σολωμός των Ελλήνων, ο οποίος καταγόταν από ευγενή οικογένεια της Ζακύνθου, και ήταν γιος του κόντε Νικολάου Σολωμού. Σπούδασε στην Ιταλία νομικά δίπλα σε πολύ σημαντικούς δασκάλους στις αρχές του 19ου αιώνα.
Επιστρέφοντας στη γενέτειρά του, ανάμεσα σε αξιόλογους λόγιους των γραμμάτων [Α. Μάτεσης, Γ. Τερτσέτης κ.α.] επιδόθηκε στη μελέτη της δημοτικής μας ποίησης και της πηγαίας γλώσσας του λαού μας, έχοντας ως γλωσσικό πρότυπό του, τον λόγο της μητέρας του με τη λαϊκή της καταγωγή και αγνότητα της ψυχής της. Έτσι, παρ’ ότι τα πρώτα του ποιητικά έργα τα έγραψε στην ιταλική γλώσσα, διότι δεν κατείχε καλά το ελλ. λεξιλόγιο, το 1818 παρουσιάζει την ποιητική του δημιουργία «Τρελή μάνα», γραμμένη στη ζωντανή γλώσσα του λαού και όχι σ’ αυτήν των λογίων την καθαρεύουσα, μεταφέροντας σε ποιητικό λόγο τις αξίες της ζωής, όπως επίσης το έργο του, ‘’Διάλογοι.’’
Τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, που ακολουθούν, θα αποβούν καθοριστικά για το έργο του ευαίσθητου δημιουργού. Έτσι, στα 1823 συνθέτει το πολύστροφο ποιητικό έργο με 158 μικρά τετράστιχα, ‘’Ύμνος εις την Ελευθερία,’’ το οποίο ενθουσίασε το μαχόμενο Έθνος, δυο χρόνια μετά ο πολιτικός Σπύρος Τρικούπης όταν βρέθηκε στην Ζάκυνθο ζήτησε να τον δει και να τον ενθαρρύνει, και έδωσε εντολή να τυπωθεί και να διανεμηθεί δωρεάν στον λαό ο ύμνος, ενώ ο συνθέτης και φίλος του ποιητή Νίκος Μάντζαρος προχωρά στη μελοποίησή του για να γίνει αρχικά ύμνος του έθνους και του βασιλιά, και από το 1864 έγινε το επίσημο άσμα του Γένους, ο Εθνικός μας Ύμνος όπου μέχρι τότε ακουγόταν το; To μαύρη είν η νύχτα στα βουνά …ο Έλλην – κλέφτο αρματολός ξεσπαθώνει – ξεσπαθώνει. Χρόνια αν όχι αιώνες είχε ν ’ακουσθεί η ελλ. φαντασία να ξεδιπλώνεται σε ποιητική πανδαισία με το τρίπτυχο Ελευθερία Ελλάδα Θρησκεία βγαλμένο όπως λέει το χιλιοτραγουδισμένο η χίλιο ψαλμένο δίστιχό του:
Aπ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά
Και σαν πρώτα ανδρειωμένη χαίρε ω χαίρε Λευτεριά. Και παρακάτω..
Η διχόνοια που βαστάει/ένα σκήπτρο η δολερή
Καθενός χαμογελάει/πάρτο λέει και συ.
Την ίδια περίοδο συνθέτει ωδή για το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον και ξεκινά η περιπέτεια γραφής των Ελεύθερων Πολιορκημένων – όπου μετουσίωσε την πολιορκία και την έξοδο, – κορυφαίο του έργο, να λέει σ’ ένα μέρος .
Λευτεριά για λίγο πάψε /να χτυπάς με το σπαθί/Τώρα σίμωσε και κλάψε/ στου Μπάιρον το κορμί. Και για την ηρωική θυσία των Ελλήνων.
Το ποτάμι αίμα έγινε / και κυλάει στα λαγκάδια/
Και το αθώο χόρτο πίνει/αίμα αντί για δροσιά.
Μέχρι το 1833 θεωρείται η πρώτη περίοδος της δημιουργίας του, οπότε συνθέτει τα περισσότερα και κυριότερα έργα του. Έκτοτε, και μέχρι την τελευταία δεκαετία της ζωής του (1847-1857), που θεωρείται η δεύτερη και τελευταία δημιουργική του περίοδος, εξ αιτίας μιας οικογενειακής περιπέτειας περί των κληρονομικών ζητημάτων από τις δικαστικές απαιτήσεις του ετεροθαλούς αδερφού του, έμεινε αδρανής ποιητικά. Αυτή η μακρά δικαστική περιπέτεια -του ευαίσθητου δημιουργού- εκτροχίασε την πορεία της ζωής του και αποσυντόνισε τη λαμπρή ποιητική του διέγερση.
Εν όσο ζούσε, τιμήθηκε με το Σταυρό του Σωτήρος από το βασιλιά Όθωνα. Την ίδια περίοδο που πάσχιζε να τελειοποιήσει τον Ύμνο των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Η ήδη κλονισμένη του υγεία του στέρησε τη ζωή έπειτα από απανωτές εγκεφαλικές συμφορήσεις, οπότε και ‘’κατέληξε’’ το Φλεβάρη του 1857, συγκλονίζοντας το Πανελλήνιο ο θάνατός του. Το έργο του –αποκαλείται παρόμοιο εκείνου του Δάντη της Ελλάδας– εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του από τον ομότεχνό και μαθητή του Ιάκωβο Πολυλά, το 1859, με τον τίτλο ‘’Άπαντα Δ. Σολωμού.’’ Ο οποίος δυσκολεύτηκε καθ’ ότι όπως έλεγε ο πεζογράφος Κώστας Βάρναλης έγραφε χωρίς ποτέ να καθαρογράφει τα δυσκολοδιάβαστα γράμματά του.
Eθνικό είναι ότι το ωφέλιμο, το αληθές για το Έθνος, είναι μια ρήση του Σ. που την λέμε στα δύσκολα του Έθνους μας.
Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν τόσο από Ζακυνθινούς κανταδόρους όσο και από τους, Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο, Χρήστο Λεοντή και άλλους σημαντικούς μουσικοσυνθέτες.
Η κληρονομιά των έργων του πλούτισε το λογοτεχνικό κόσμο της χώρας μας, ενέπνευσε και άνοιξε τους ορίζοντες της σκέψης πολλών Ελλήνων ποιητών – δημιουργών, όπως Λασκαράτου, Κάλβου, Παλαμά και άλλων.