Η Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ) της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) Χαλκίδας του Δήμου Χαλκιδέων, με τίτλο «ΟΧΕ – Στρατηγική ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ – Πράσινη και Βιώσιμη Ανάπτυξη “2 γέφυρες + 4 ακτές”» για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2021 εντάσσεται και υλοποιείται στο πλαίσιο του Περιφερειακού Προγράμματος «ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2027», με προβλεπόμενη κατανομή πόρων Δημόσιας Δαπάνης Χρηματοδότησης έργων 21.529.508,00€ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και 2.470.492,00€ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ+) της Ε.Ε.
Η ευρύτερη περιοχή της Χωρικού Φορέα – Αστικής Αρχής που υπόβαλε και καλείται να υλοποιήσει την πρόταση, δηλαδή του Δήμου Χαλκιδέων, είναι η Περιφερειακή Ενότητα Ευβοίας (ΠΕΕ) και σε υψηλότερο επίπεδο η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας-ΠΣΤΕ.
Τα δεδομένα με τα οποία τεκμηριώνεται η ένταξη της προτεινόμενης περιοχής ΣΒΑΑ Χαλκίδας στις ΟΧΕ της ΠΣΤΕ είναι τα εξής:
α) Το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Χαλκίδας είχε το 2011 μόνιμο πληθυσμό 74.564 κατ. Υπερβαίνει έτσι το όριο των 70.000 κατ. που σύμφωνα με την Εγκύκλιο Σχεδιασμού των ΟΧΕ είναι μια από τις κατηγορίες περιοχών τις οποίες αφορούν οι ΟΧΕ. Ως εκ τούτου, καλύπτεται το κριτήριο ένταξης.
β) Με βάση τον ορισμό της ΕΛΣΤΑΤ η ΔΕ Χαλκιδέων χαρακτηρίζεται ως «αστική περιοχή», και επιπλέον η χωρική ενότητα της ευρύτερης περιοχής της Χαλκίδας χαρακτηρίζεται από το νέο ΠΧΠ ΣΤΕ ως «Ευρύτερη Αστική Ζώνη 3ου εθνικού επιπέδου» (με αναπτυξιακή και λειτουργική ενδοπεριφερειακή συσχέτιση με το την αντίστοιχη «Ευρύτερη Αστική Ζώνη 3ου ενισχυμένου εθνικού επιπέδου» της Λαμίας).
γ) Το νέο ΠΧΠ ΣΤΕ δίνει ρητή κατεύθυνση για την προώθηση ΣΒΑΑ (και) στη Χαλκίδα.
Με βάση τα παραπάνω, η προτεινόμενη ΣΒΑΑ Χαλκίδας καλύπτει πολλαπλώς τις σχετικές προγραμματικές κατευθύνσεις :
• Το κριτήριο «Αστικά κέντρα που έχουν λειτουργική περιοχή με πληθυσμό άνω των 70.000 κατοίκων» καλύπτεται με βάση τα σημεία (α) και (β).
• Το κριτήριο «Περιοχές που ορίζονται στα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» καλύπτεται με βάση το σημείο (γ).
ΕΙΔΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ – ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ :
– Η ανάγκη επανατροφοδότησης του λειτουργικού αστικού ιστού της πόλης της Χαλκίδας σε υποδομές και υπηρεσίες που θα δημιουργούν προϋποθέσεις κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, διαμόρφωσης δημιουργικότητας, εξωστρέφειας και καινοτομίας και ταυτόχρονα θα την καθιστούν φιλική και ανθρώπινη για τον πολίτη.
– Η ανάγκη διαμόρφωσης «ταυτότητας» στην πόλη, με εναρμόνιση της διαχρονικής της κληρονομιάς και της σύγχρονης κουλτούρας της, έτσι ώστε οι δημόσιοι χώροι να αναδεικνύονται σε αισθητικές και λειτουργικές «γέφυρες πολιτισμού».
– Η ανάγκη βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής με αρχές βιώσιμης αστικής κινητικότητας, βελτίωσης του ενεργειακού αποτυπώματος και περιβαλλοντικής αναβάθμισης.
– Η ανάγκη ενθάρρυνσης και στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και η ανάπτυξη νέων ευκαιριών στο «γίγνεσθαι» της τοπικής οικονομίας.
– Η ανάγκη αντιμετώπισης της ανεργίας, της μείωσης των δυνατοτήτων απασχόλησης και εισόδου στην αγορά εργασίας με ταυτόχρονη ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών και δράσεων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται μεγαλύτερη συνοχή του οικονομικού και κοινωνικού ιστού.
– Μη αξιοποιούμενοι εκτεταμένοι ελεύθεροι χώροι (μη κατοικούμενοι).
– Ο ρόλος των εκτεταμένων ελεύθερων χώρων εντός του αστικού ιστού της Χαλκίδας είναι συγχρόνως θετικός και αρνητικός. Από τη μία πλευρά αποσυμφορεί το πυκνοδομημένο κέντρο της, από την άλλη, λόγω της παντελούς έλλειψης ανάπλασής τους δημιουργεί αστικές ασυνέχειες.
– Το τμήμα του ιστορικού κέντρου δε συναρμόζει ομαλά με το σύγχρονο πολεοδομικό κέντρο και σε αυτό δε συμβάλλουν προφανώς οι μορφές των ρυμοτομικών σχεδίων που αποτελούν συρραφή αποσπασματικών στο χρόνο σχεδιασμών.
– Έλλειψη σύγχρονου οργανωμένου σχεδίου πόλης για την εξορθολόγηση και θέσπιση συγκεκριμένων όρων δόμησης καθώς και χρήσεων γης.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΟΡΑΜΑ – ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Η Χαλκίδα είναι μια πόλη μεσαίου μεγέθους για τα ελληνικά δεδομένα, με ευρεία λειτουργική αστική περιοχή, και δυνητικά στρατηγική σχέση με τη Μητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας. Τα υπαρκτά συγκριτικά της πλεονεκτήματα την έχουν, σε κάποιο βαθμό, προφυλάξει από προβλήματα τυπικά των ελληνικών μεσαίων πόλεων, όπως η γήρανση του πληθυσμού, και από ακραίες συνέπειες της κρίσης, αλλά έχει σημαντικές αδυναμίες αλλά και δυνατότητες, τόσο στην αναπτυξιακή διαδικασία, όσο και στη οργάνωση του χώρου και το αστικό περιβάλλον.
Βασικό στοιχείο του οράματος της ΣΒΑΑ Χαλκίδας (και γενικότερα του δημοτικού προγραμματισμού) είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της με ολοκληρωμένο τρόπο (με την έννοια μιας προσπάθειας σε πολλά αλληλοϋποστηριζόμενα πεδία). Οι δυνατότητες της ΣΒΑΑ στην άμεση προοπτική της (σε σχέση με το ΠΕΠ ΣΤΕ) περιορίζονται από τη διαθεσιμότητα πόρων και από τη μη επιλεξιμότητα διαφόρων αναγκαίων δράσεων, τόσο στο ίδιο το ΠΕΠ όσο και ειδικότερα στη ΣΒΑΑ. Είναι πάντως υπαρκτές και μπορούν να στηρίξουν μια στρατηγική, τουλάχιστον τους πυλώνες του περιβάλλοντος και της κοινωνικής συνοχής άμεσα, και της επιχειρηματικότητας-ανάπτυξης περισσότερο έμμεσα. Η ελπιζόμενη συνέργεια με άλλες παράλληλες ΟΧΕ της ΠΣΤΕ μπορούν να ενισχύσουν τόσο τη δυναμική όσο και την ολοκλήρωση της στρατηγικής.
Πάντως, στο μέτρο του δυνατού, η ΣΒΑΑ ενσωματώνει και ένα ευρύτερου ορίζοντα (χρηματοδοτικά και θεματικά) πλέγμα δράσεων, οι οποίες δεν εντάσσονται με το παρόν στην ίδια τη ΣΒΑΑ με τη σημερινή της μορφή, αλλά μπορούν να τροφοδοτήσουν μελλοντικές δυνατότητες διεύρυνσης, χρηματοδοτικής ή/και θεματικής.
Η κεντρική ιδέα του οράματος είναι η εστίαση στον ευρύτερο ιστορικό και παραλιακό πυρήνα της Χαλκίδας, χώρο που έχει μετασχηματιστεί και τριτογενοποιηθεί, αλλά διατηρεί παράλληλα, τα ίχνη του παρελθόντος με έναν σύγχρονο δυναμισμό. Η αξιοποίηση αυτού μείγματος στοιχείων, μέσω ενός συνδυασμού εμβληματικών παρεμβάσεων και υποστηρικτικών δράσεων (γεωγραφικά ή θεματικά) στοχεύει στη διαμόρφωση μιας νέας εικόνας για την πόλη, ή τουλάχιστον σε σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Τελικός στόχος είναι μια Χαλκίδα εξωστρεφής και δίκαιη, με αυξανόμενη αναγνωρισιμότητα, που θα αξιοποιεί αναπτυξιακά και από άποψη ποιότητας ζωής στοιχεία όπως η παράκτια θέση, η ιστορία, και ο πολιτιστικός πλούτος. Λαμβανομένου υπόψη του υπερτοπικού ρόλου της Χαλκίδας, η επίτευξη του στόχου θα έχει θετικές πολλαπλασιαστικές συνέπειες και σε ευρύτερες χωρικές ενότητες, από τη Εύβοια μέχρι το σύνολο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και δυνητικά σε διαπεριφερειακή κλίμακα. Η όλη προσέγγιση μπορεί να συνοψιστεί στην φράση Πράσινη και Βιώσιμη Ανάπτυξη “2 γέφυρες + 4 ακτές”, όπου οι όροι «Πράσινη και Βιώσιμη Ανάπτυξη» παραπέμπουν και στους τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας (οικονομικό, κοινωνικό, και περιβαλλοντικό) και στον προσανατολισμό της πόλης με καινοτόμες πρακτικές, αλλά και στην αξιοποίηση της δικτύωσής της με σημαντικούς πόλους και μηχανισμούς ανάπτυξης ευρύτερης εμβέλειας.
Το όραμα και οι στρατηγικοί στόχοι αντιστοιχούν με τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης της ατζέντας 2030 και συγκεκριμένα στον στόχο 4 ποιοτική εκπαίδευση, στόχο 5 ισότητα των Φύλων, στόχο 7 φθηνή και καθαρή ενέργεια, στόχο 8 αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη, στόχο 9 βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές, στόχο 10 λιγότερες ανισότητες , στόχο 11 βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, στόχο 13 δράσεις για το κλίμα, στόχο 16 ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί δεσμοί, στόχο 17 συνεργασία για τους στόχους.
Επίσης, αντανακλά στην Χάρτα της Λειψίας για τις βιώσιμες Ευρωπαϊκές πόλεις και συγκεκριμένα στην δημιουργία και εξασφάλιση δημόσιων χώρων υψηλής ποιότητας και στον εκσυγχρονισμό των δικτύων και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης μέσω εφαρμογής των στρατηγικών της δράσεων που είναι η αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, οι πολιτικές εκπαίδευσης κι κατάρτισης και η δημιουργία προσιτών δημόσιων αστικών μεταφορών.
2023_12_18_Τίτλος_Στοχοι-Προτρτητες-Ειδ.Στόχοι
2024_4_29_με ΑΔΑ_ΑΠΟΦ.Συγκρ.ΤΟΕ_ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ_ΒΑΑ 2021-2027
2024_4-30_Συγκρ.Ειδ.Ομαδας_ΟΧΕ-ΒΑΑ ΕΠ.ΠΣτΕ 2021-2027
