Στη Λαμία πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 20 Μαρτίου η διευρυμένη συνεδρίαση των αιρετών των Δήμων της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας, με θέμα τη διοικητική μεταρρύθμιση και τις επικείμενες αλλαγές του Καλλικράτη. Παρέστησαν ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γ. Πατούλης, καθώς και εκπρόσωποι από τις παρατάξεις της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας.
Από το σύνολο σχεδόν των ομιλητών τονίστηκε ότι η Αυτοδιοίκηση Α΄βαθμού δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα από την κεντρική εξουσία και ότι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί πραγματικά τη μεταρρύθμιση στη Δημόσια Διοίκηση και την αλλαγή του Καλλικράτη.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Δήμαρχος Χαλκιδέων Χρήστος Παγώνης, ο οποίος μεταξύ άλλων τόνισε ότι το Πόρισμα του Υπουργείου Εσωτερικών για την πολυδιαφημισμένη αλλαγή του Καλλικράτη και τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί βάση για συζήτηση, δεν προσφέρει αυτή την υπηρεσία και δεν οδηγεί σε αλλαγές. Όπως διευκρίνισε ο Δήμαρχος, η πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών απέχει πολύ από τη μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη η χώρα. Δηλαδή δεν οδηγεί σε μια νέα συγκρότηση της πολιτείας με πολυεπίπεδη δημοκρατική διακυβέρνηση, με ανακατανομή εξουσίας μεταξύ Επιτελικού Κράτους, Περιφερειών και Δήμων, εφαρμόζοντας τις αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας.
Συνεχίζοντας ο Δήμαρχος Χαλκιδέων ανέφερε ακόμη τα εξής: “Μέσα από τις πολυσέλιδες πολυλογίες της πρότασης της Επιτροπής του Υπουργείου Εσωτερικών στο θέμα των αρμοδιοτήτων των Δήμων, αποκαλύπτεται δυστυχώς όχι μόνο η ακαταλληλότητα αυτής της Επιτροπής να ανοίξει νέους δρόμους ισχυρής Αυτοδιοίκησης, αλλά και η σκοπιμότητα να υποβαθμιστούν οι Δήμοι, να χειραγωγηθούν ακόμη περισσότερο, ιδίως οι μεσαίοι και μικροί Δήμοι, αφού θα στερηθούν μέσα, προσωπικό και αρμοδιότητες. Σε αυτό το “περιτύλιγμα” των 400 σελίδων, βρίσκεται ο “κρυμμένος θησαυρός” : η αλλαγή του Νόμου.
Κατά τη γνώμη μου, εμείς της Αυτοδιοίκησης πρέπει να είμαστε ανοικτοί στον διάλογο, χωρίς να πέφτουμε στην παγίδα της τυφλής ή χωρίς επιχειρήματα μεταρρύθμισης του εκλογικού συστήματος. Για να εξηγούμαι: Η υιοθέτηση ενός εκλογικού συστήματος απλής αναλογικής μπορεί να οδηγήσει στην ακυβερνησία στους Δήμους. Ιδίως όταν η σύγκρουση μεταξύ του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου γίνεται οξεία και αγεφύρωτη. Λέει ο αντίλογος: Μα και σήμερα πολλές αποφάσεις λαμβάνονται ομόφωνα. Γιατί αυτό να μην γίνεται και αύριο;
Δεν θα γίνεται για έναν απλό λόγο. Γιατί σήμερα έχουν ομοφωνίες επειδή η ύπαρξη μιας δεδομένης πλειοψηφίας παγιώνει την ομογνωμία Δημάρχου και Συμβουλίου και οι παρατάξεις της μειοψηφίας πλαισιώνουν αυτή την ομογνωμία. Όταν στο Δημοτικό Συμβούλιο διαμορφώνεται συγκρουσιακή πλειοψηφία κατά του Δημάρχου, θα εκλείψουν οι προϋποθέσεις της ομοφωνίας και θα αναδεικνύονται οι τυφλές συγκρούσεις.
Η σύγχρονη και αποτελεσματική, η ισχυρή Αυτοδιοίκηση, απαιτεί ισχυρό δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, με διακριτούς ρόλους. Άμεσα εκλεγμένος Δήμαρχος, σημαίνει Δήμαρχος που έχει την εντολή της πλειοψηφίας, κατά την εκλογή, αλλά και του συνόλου της τοπικής κοινωνίας αμέσως μετά να διοικήσει τον Δήμο, σύμφωνα με το πρόγραμμά του, αλλά και πάντα με πυξίδα το τοπικό δημόσιο συμφέρον. Άμεσα εκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο σημαίνει ότι, ως βουλευόμενο όργανο, έχει αυξημένο ρόλο στο να θέτει κανόνες που ρυθμίζουν τις δημοτικές πολιτικές, προγραμματίζει και σχεδιάζει, ασκεί πολιτικό έλεγχο στην τρέχουσα διοικητική λειτουργία, την οποία ασκεί ο Δήμαρχος και τα εκτελεστικά όργανα. Δήμαρχος και Δημοτικό Συμβούλιο, με διακριτούς ρόλους, που βέβαια πρέπει να γίνει αντικείμενο διαλόγου και μίας νέας νομοθετικής ρύθμισης, αλλά με υποχρέωση συνεργασίας και διαφύλαξης της ισορροπίας στο σύστημα διακυβέρνησης. Σήμερα για παράδειγμα, το Δημοτικό Συμβούλιο έχει το γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας, αποφασίζει για τα πάντα που δεν είναι στην αρμοδιότητά των άλλων οργάνων, σπαταλά χρόνο σε ανούσια θέματα τρέχουσας διοίκησης και δεν επικεντρώνεται στον σχεδιασμό, προγραμματισμό, θέσπιση κανονιστικών ρυθμίσεων και αξιολόγηση της εφαρμογής τους, άσκηση ουσιαστικού ελέγχου στα πεπραγμένα των εκτελεστικών οργάνων, Ένα πεδίο για νέες μεταρρυθμίσεις και βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης.
Με βάση αυτή τη νέα ισορροπία ρόλων, μεταξύ Δημάρχου και Δημοτικού Συμβουλίου, θα μπορούσε κανείς να εξετάσει και αλλαγές στο εκλογικό σύστημα. Αλλά όχι αλλαγές διαλυτικές, αλλαγές που γεννούν συγκρούσεις και μεταβάλλουν το σύστημα διακυβέρνησης, σε πεδίο ατέρμονων συγκρούσεων, συζητήσεων και εκπρόθεσμων (και γι’ αυτό) ανεπίκαιρων αποφάσεων”.
